太巴塱部落沿革(三)
姐弟三人因覺得台地的地形及地質不佳,不適合耕種,生活不易,而遷到太巴塱地方,大姐成為太巴塱族人的最早祖先。過了好幾代,在一次洪水之後天神告訴族人,要他們興建祖祠和建立大祭司制度,以便祖先可以回來保護他們,使族人平安生活美滿,延年益壽,但族人都不聽天神的話。
Ya malikakaay a taloto caay kafaecal ko kaliomahay I tini I lotok saan , caay kafaecal ko nipalomaan to maamaan , o sakacaay kanga'ay ko 'orip saan mafolaw a tayni I tafalong, yan sakakaay to fafahian ko malatapang no to'as no tafalong. Irikor sato haw I, ano pina:ayto ko mihecaan, itini I nika sicedas haw I, ira ko pipasowal no kawas to finawlan no tafalong, cai kaca o mamipatireng kako to pisoraratanan saan , tamanga'ay a tayni ko to'as ato kawakawas a mipadama I tamowanan, tafaecal ko 'orip no namo, ta karaya' ko 'orip itini I hekal, nika cai pitengil ko finawlan to sowal no kawas, saan kira.
有一年位在北方的其卡撒安族人攻打太巴塱,但太巴塱族人不敢出戰,這時有一位「無用之人」非常勇敢,他領導族人祭祀祖先和天神,祈求先人和神保佑族人,然後帶隊出戰,一戰成功擊潰敵人。回部落後,大家商議照天神的指示興建祖祠,並以砍來的敵人首級來祭祀祖先和天神(大陽和月亮),祈禱部落豐收。
Saan I, irako nani 'amisay a cikasoan a tamdaw a milood to tafalong saan, nika toyaan I, awa ko cacacacay a pakalooday, matalaw a maemin ko tafalong, , nika ira ko cecay a tamdaw ci away no laheci, misafa'ina'inay a milood ,sanga'en nira ko pita'ongan to to'as a to kawas, a mapadama cira no kawakawas ato to'as, ririden to nira ko kapah no finawlan a milood, kiemel caira a pakalood to pi'ad'ada, talomato to nani piloodan I, masasowalto to pakayni a I limo'ot no kawas a mipatireng to pisoraratan, ta itira a misatapang a mapatireng ko loma no kakitaan, sahaca I, iraan a nilitafadan naira to 'ada ko sapipacakat a mita'ong to to'as ato kawakasaw, mitolon to saka kadofah no nika ira no finawlan.
太巴塱族人是母系社會,家族的承繼以女性為中心,掌權者的承繼權雖是由大姐和三姐弟的女性後裔來承受,但主持事務和祭儀者,都是主人的兄弟,由男性來執行;往往主人的兄弟被招贅到女方,一到舉行祭儀的時候,必定回到自己的家來,負起這一份責任,而由其姐姐輔助他。
O pakayniay I ina ko pirayray no pangcah no parod, itini I ngasaw no loma' I o fayfahi ko palosimetay to kalomaamaan, o todong no piterongan no 'orip saan ko sowal, nani sakakaay to fayfahi ato sakatolo a kaka to fayfahi ko palosimetay to emin no loma' , o no saki tini I pita'ong to kawas ato saki tayal I, o fa'inayan, saka o makikadafodafo aca ko sakilala to fa'inayan I roma a loma', ano katangasaan to ko sapipacakataw to ta'ong I, o tatalomaloma' aca ko fainayan a sitodong to sapipacakat, ta padamaen no kaka nira to fafahian ka micoker ko tayal to pipacakat to ta'
太巴塱部落沿革(二)
Nao masamaanay ko Tafalong ato sao masamaanay ko nika cingangan no tafalong han ko mato'asay haw I, sa'ay'ayaw haw h I, masatikotiko to ko mato'asay a mihapinang to tapang no niyaro', o mafa:na'ay o inanengay a mato'asay I, latek irato ko nikatengilan naira to kongko no mato'asay, ato maliyaw a makadkad ko nao maselenayto a kokong no mato'asay, masadak ko masamaamaanay ko kongko. Saka ira ko nano fohecalay a kalong saan tira 'afalong, oroma I, o nano 'adihayay ko holofaw I paniyaro'an no tafalong saan, tonika 'fangcal no lengaw no holofaw I, o tafalong han no mato'asay a mipangangan ko Paniyaro'a no Tafalong saan. Inian a pakayniay I holofaw hananay a mipangangan I, latek caay ka salalan ko pidahecongan caay ka salongan a rayrayen saka, matiya o malahedaway kinian a pakayraan a pinganganan.
I nian a pakayniay I fohecalay a kalang hananay tira 'afalong , mingata to sowal tira Tafalong hananay, o roma I, ma'a:la a madahecong, romoma I, pakayni hacan ko picokeroh no 'alomanay a misanga' a masoka ko faco no 'afalong , saka itinitini: sato a mala pinganganan pirayrayan no Tafalong a tahanini.
太巴塱部落地名的由來是有兩個根據:第一個是起初設置部落時,滿地爬滿白色的螃蟹,因其名為音譯『阿法隆』 ,而第二個根據是初起部落創設時,整個田野中,特別是濕地及集水池塘週邊幾乎都是水井菜,老人家過去也以此根據命名之,但邏輯思考並不是那麼綿密,故不大受大家的肯定。而以白螃蟹為主的根據就較為合乎自然生活與邏輯,而且還是地方特有生物。另外公部們也以此順勢推動部落恢復地名,故推動較為徹底,再者居民以此根據為合理故普遍才採用『阿法隆』為太巴塱地名之主要根據一直到現在。
太巴塱部落阿美族人的存在已有相當久遠之歷史,根據祖先一代代口頭傳述,太巴塱部落的祖先,原係住在南方的天神,傳到第四代有六兄弟姐妹因么妹為海神看上強求婚姻,致家人躲藏避難,但終為海神發現,怒生洪水強娶么妹而去,母親思么妹心切,變化成海烏留在海邊,父親攀登絕壁變成蛇木守著海邊,大哥避難深山,後來成為泰雅族的祖先,二哥則跑到西部成為台灣西部地區原住民的祖先,三妹跑到南方成為布農族的祖先,四弟和五妹在大雨中,坐在一隻浮木隨著洪水飄流到貓公(豐濱)的崎拉旮撒安山下,後來結成夫婦。兄妹結婚後連續三次生下大蛇、山蛙和蜥蜴,夫妻倆非常悲傷,有一天,天神來幫助他們,使他們連續生下三個女兒和一個男孩。孩子長大後,最小的男孩和大姐、三姐遷到撒庫撒克,現為東富村11
太巴塱部落沿革(一)
O Tafalong a niyaro' i matini, i salaloma'an no sakowan no Kalinko, o no Fata'an ko kowan, malasepatay a song , o nowalian, no etipan, no timolan, no 'amisan saan a malasepat ko niyaro' no mita. Itini I no walian a lotok, noetipan a masaenaray, nano'ayaw to a mamatangay ko sera o kaliomahan , nano tiyatiya:to a kaliomahan no to'as no Tafalong . Saan I, ira to a macodad I Sisaksakay ko pikiharan to to'asay no Tafalong a mapatireng ko fokeloh ato talo'an. Oroma I masafaeloh a mapatireng ko pipatelian to nani karkaran a fokeloh, makaala to tosaay a kongcin ko dadahal a malapihololan.
.
Tafalong『太巴塱』位於花蓮縣光復鄉東、西、南、北四村,係位於光復鄉東側海岸山脈平緩的山麓西面,地質肥沃,為阿美族先民早期定居所,目前再撤庫撤克台地已建有阿美族太巴塱發祥地碑祠及涼亭,這是阿美族太巴塱的精神堡壘,最近又增建了古物保全之儲倉室,站地約
I nian a sepatay a song I, nano 'ayawto a o Tafalong han ko pipangangan no to'as, I kariponanho. Itini I minkok sakaenem a mihecaan, mapatirengto ko sitodongay a mikowan I kariponan o picodadan no niyaro nani kaemangan, nao riponho ko mikowanay I, itini I minkok tosaay a polo' ira ko enem a mihecaan a mafalic ko ngangan a pala"Tomida" han no ripon , nawhani, manga'ayay ko pinaloma itini I Tafalong, o panay saca, faecal ko lengaw a mala kaolahan no ripon , saka o nitoro'an a malokakaenen no hongti ato kakerikeridan no Ripon ko nani Tafalongay a panay.
四村,早期稱『太巴塱』,這是阿美族語譯音,民國前六年,早在日治時期,此地既已設立『太巴塱公學校』,日本轄治之時,也就是民國二十六年,太巴塱部落就改名為『富田』,由此名來展現太巴塱富庶田地。
為使地方產業得以利用在地資源與智慧在創作出深具文化意函的文化經濟產業,以復甦將界沒落的阿美族部落文化,為因應台灣部落現況發展及促進地方產業發展,本協會以部落為根據地發展點線面的創意產業,期能帶動文化經濟孕育新的部落生命力,為促成發展議題,故研擬本計劃企圖以最熟悉生活文化透過精進改良創新創意等要素,強化文化產業的可觀賞性,可使用性等多元面向功能產業,故凝聚部落人材將正職與兼職同等肩負創意行銷,以集思共銷廣面態度發展拓售中心產業服務宗旨。
(一)修建拓售中心硬體內部裝簧
1.填補原住民特色裝置藝術建置裝簧與修建置物彩光。
2.客人購物動線規劃,分類產品置物架製作設置。
3.拓售中心人力、物力、服務與執行能力檢視與整合。
本項修建拓售中心內部裝簧優點是提供了在地部落一個可以集
中隱形產品一一出籠,且集中在此販售,促進了手工藝產業一
個突顯注意力集中的所在,從外觀的裝簧修繕到內部裝簧與物
品擺設均更大面積的提供良好具兼具原味特物的展售架深具吸
引力引人目光。另外採光的部份採用寛廣的強化玻璃故減少白
天消耗能源,從外面透視室內的陳設更有原住民的風格。
硬體設施的改建已直接行銷本部落手工藝產品,因為所有產品
均為本部落所生產故更具阿美族手工傳統特色。
(二) 開拓產品衛星銷售據點
拓售中心資源整合與策略合作開發方案。特別聯結高雄左營、桃園中歷及台北板橋等地成為衛星銷售據點,同時增加在地產能與創作動機,先其產品則先以門牌及扃額等具有可看性及使用性特有作品先行試賣後反應良好,特別於本中心開拓了之後可突顯具使用性之手工藝品諸如各式門牌及創意家具最具潛力的經濟產品。研究開發加工太巴塱部落創意手工藝產品及研發附加價值更直接在產能上注入新的經濟活動力。